U bã đậu hay nang bã đậu xuất hiện phổ biến ở người khoảng 30 hay 40 tuổi. Lưng là vị trí xuất hiện u bã đậu khá phổ biến. Vậy nguyên nhân gì gây ra u bã đậu ở lưng, cách điều trị thế nào? Tất cả sẽ được giải đáp bởi bác sĩ thạc sĩ bác sĩ CKI Lê Ngọc Vinh, đơn vị Đầu Mặt Cổ, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.
U bã đậu ở lưng là gì?
U bã đậu ở lưng là khối u nhỏ có màng bao bọc bên trong chứa bã nhờn xuất hiện ở lưng, thường phát triển với tốc độ chậm bên dưới da.
U bã đậu có thể xuất hiện ở nhiều vị trí trên cơ thể. Người bệnh có thể mắc u bã đậu ở lưng, ngực, đầu, tay, chân,… Trong đó, u bã đậu ở lưng khá phổ biến, do vùng lưng có nhiều tuyến bã nhờn. U nang bã đậu thường xuất hiện ở độ tuổi 30 hoặc 40, hiếm khi xuất hiện ở trẻ chưa dậy thì. Tỷ lệ xuất hiện u bã đậu giữa nam và nữ là 2:1. (1)
Khối u bã đậu thường lành tính, ít khi gây đau hay nhiễm trùng. Nếu khối u nhiễm trùng, người bệnh thường cảm thấy đau, rát hoặc sưng đỏ ở vùng da quanh khối u. U bã đậu có thể xuất hiện và tồn tại trong thời gian dài với kích thước rất đa dạng. Người mắc u bã đậu có thể lựa chọn không điều trị nếu khối u không gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hay sức khỏe.(2)
Nguyên nhân u bã đậu ở lưng
Trên lưng có rất nhiều tuyến mồ hôi và bã nhờn, dễ gặp bít tắc và gây u bã đậu ở lưng. Tuyến bã nhờn trên cơ thể có chức năng tiết chất nhờn, giúp ức chế hoạt động của vi khuẩn trên da, giữ ẩm và chống oxy hóa. Tuyến bã nhờn đưa chất nhờn đến nang lông và thoát ra ngoài ở lỗ chân lông. Trong trường hợp nang lông bít tắc, chất nhờn không được bài tiết ra ngoài sẽ tích tụ tạo thành u bã đậu.
Triệu chứng u bã đậu ở lưng
Dưới đây là một số triệu chứng để phân biệt u bã đậu ở lưng với các khối u khác:
- U nang bã đậu thường xuất hiện ngay dưới bề mặt da, khi sờ có cảm giác mềm, không đau và có thể di động.
- U bã đầu xuất hiện ở những vùng da dễ tiết mồ hôi, bã nhờn như lưng, ngực, nách, mông,…
- Khi u bã đậu bể sẽ chảy ra dịch màu vàng có mùi hôi
- U ít khi gây đau, tuy nhiên, nếu nang bã nhờn phát triển quá lớn, chèn ép dây thần kinh có thể gây đau nhức, khó chịu cho người bệnh.
U bã đậu ở lưng có nguy hiểm không?
U bã đậu ở lưng là dạng u nang lành tính, hầu như không gây nguy hiểm. Tuy nhiên, vẫn có khả năng khối u bị nhiễm trùng gây sưng đau, viêm, thậm chí hoại tử. Khối u bã đậu ở lưng tuy không nguy hiểm nhưng có thể gây khó chịu khi nằm hoặc mất thẩm mỹ.
U bã đậu thường lành tính, tuy nhiên, khối u quá lớn (hơn 5cm), phát triển nhanh bất thường hoặc tái phát sau khi điều trị loại bỏ có thể là dấu hiệu của khối u ác tính. Tuy nhiên, tỷ lệ u bã đậu dẫn đến u ác tính rất thấp.
Phương pháp chẩn đoán u bã đậu ở lưng
Khi xuất hiện khối u đáng nghi trên da, người bệnh nên đến các bệnh viện hoặc phòng khám để được chẩn đoán và điều trị. Trong trường hợp mắc u bã đậu, người bệnh có thể yên tâm về tình trạng sức khỏe của mình. Bác sĩ có thể chẩn đoán u bã đậu ở lưng thông qua một số phương pháp như khám lâm sàng; chẩn đoán hình ảnh bằng siêu âm, chụp CT (chụp cắt lớp vi tính), chụp MRI (chụp cộng hưởng từ); sinh thiết nếu nghi ngờ khối u ác tính.
Tìm hiểu thêm vị trí u bã đậu khác thường gặp: U bã đậu ở cổ, u bã đậu ở tai
Cách trị u bã đậu ở lưng
U bã đậu ở lưng thường lành tính, tuy nhiên, nhiều người vẫn lựa chọn điều trị khi khối u ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Bác sĩ thường dùng phương pháp phẫu thuật (chủ yếu tiểu phẫu) để loại bỏ khối u bã đậu nếu cần thiết. Tiểu phẫu là phẫu thuật đơn giản, thời gian thực hiện nhanh, thường không cần gây mê người bệnh. Người bệnh có thể được gây tê nếu cần thiết.
Người bệnh nên chủ động điều trị khối u từ khi kích thước còn nhỏ khoảng 1-2cm. Lúc này, việc điều trị rất dễ dàng, ít nguy cơ xảy ra biến chứng. Nếu khối u bã đậu quá lớn hay nhiễm trùng, viêm loét, chảy dịch,… việc loại bỏ khối u có thể phức tạp, đau hơn và có nguy cơ để lại sẹo, gây mất thẩm mỹ.
Người bệnh tuyệt đối không tự nặn hay loại bỏ khối u tại nhà vì có thể gây nhiễm trùng, viêm loét vì không đảm bảo vệ sinh. Tại bệnh viện, phòng thủ thuật và dụng cụ y tế đều được đảm bảo vô trùng, hạn chế tối đa nguy cơ xảy ra biến chứng nhiễm trùng sau phẫu thuật.
Trong một số trường hợp, u bã đậu có thể tự khỏi khi tình trạng bít tắc tuyến bã nhờn hết.
Những lưu ý khi điều trị
Dưới đây là một số lưu ý cho người mắc u bã đậu ở lưng cũng như các vị trí khác khi điều trị:
- Khi mổ u bã đậu, người bệnh thường được gây tê tại chỗ nên không cảm thấy đau. Sau khi phẫu thuật, người bệnh có thể yêu cầu bác sĩ kê đơn thuốc giảm đau nếu cảm thấy cần.
- Sau khi phẫu thuật bóc tách u nang bã nhờn, người bệnh cận giữ vệ sinh sạch sẽ vết mổ. Hạn chế để vết mổ tiếp xúc với nước (đi tắm, đi bơi) trong 1-2 ngày đầu sau phẫu thuật nếu vết thương lớn.
- U bã đậu có thể tái phát dù đã được điều trị. Nguyên nhân có thể do nang vỏ còn sót lại tiếp tục gây ra bít tắc tuyến bã nhờn.
Biện pháp phòng ngừa u bã đậu ở lưng
Cách tốt nhất để phòng ngừa u bã đậu ở lưng là giữ lỗ chân lông thông thoáng, sạch sẽ, tránh để da ở vùng lưng tích tụ bã nhờn trong thời gian dài, đặc biệt vào mùa nóng hoặc ở những người thường xuyên vận động ra mồ hôi. Có thể tắm sạch kết hợp với tẩy tế bào chết để tránh tình trạng bít tắc lỗ chân lông hiệu quả.
U bã đậu ở lưng không gây nguy hiểm hay ảnh hưởng đến sức khỏe, tuy nhiên, có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người mắc. Phương pháp điều trị u bã đậu hiệu quả nhất là phẫu thuật. Khi xuất hiện khối u trên da, người bệnh nên nhanh chóng đến các cơ sở y tế uy tín như hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để được khám và điều trị kịp thời, hạn chế các biến chứng không mong muốn.